Łowiectwo w Polsce posiada bogatą tradycję i przeszłość historyczną. Pośród
wielu zagadnień dotyczących łowiectwa, takich jak: gospodarowanie gatunkami
zwierząt łownych, ochrona przyrody, strzelectwo, kynologia, trofeistyka,
prawodawstwo, sokolnictwo, kultura - szczególnie ważne miejsce zajmują
tradycje oraz etyka łowiecka.
Etyka łowiecka to kodeks moralny myśliwego, obejmujący zasady
postępowania w stosunku do zwierzyny, myśliwych, pomocników, psa
myśliwskiego, ptaka łowczego, a także środowiska naturalnego, organizacji
łowieckiej oraz społeczeństwa.
Na przestrzeni wieków etyka łowiecka ulegała znaczącym
przeobrażeniom. W przeszłości postępowanie myśliwych wynikało z niepisanego
prawa łowieckiego opartego na bogatych tradycjach, zakorzenionych w
społeczności myśliwych. Etyka łowiecka stanowiła swoisty kodeks honorowy,
którego przestrzeganie wynikało z poczucia godności i uczciwości.
Współczesne polskie łowiectwo, ściśle regulowane prawem wiele
z przepisów wywodzi z norm etycznych. Główne zasady działalności łowieckiej
określa ustawa Prawo łowieckie z 13 października 1995 r. Odnośnie etyki
łowieckiej jej zapisy stanowią:
„Celem łowiectwa jest: spełnianie potrzeb społecznych w
zakresie uprawiania myślistwa, kultywowania tradycji oraz krzewienia etyki i
kultury łowieckiej.” „Do zadań Polskiego Związku Łowieckiego należy:
czuwanie nad przestrzeganiem przez członków Polskiego Związku Łowieckiego
prawa, zasad etyki, obyczajów i tradycji łowieckich.”
Łowiectwo stało się także częścią polityki państwa w aspekcie
ochrony przyrody, która należy do ważnych zagadnień etycznych. Etyka niesie
bowiem przesłanie harmonijnego współistnienia człowieka z przyrodą oraz
nakazuje wobec niej szacunek. Pryncypialnym wyzwaniem współczesności i
nakazem etycznym jest zachowanie przyrody (w tym dzikich zwierząt) dla
pokoleń możliwie w niezmienionym stanie. Zadanie to realizowane jest przez
przyrodników, leśników i myśliwych.
Etyka była zawsze przedmiotem troski myśliwych zrzeszonych w
Polskim Związku Łowieckim, ogólnokrajowej organizacji myśliwych. Zasady
etyczne stanowiące nakaz prawny i moralny wszystkich myśliwych, znajdują
odzwierciedlenie w przepisach organizacyjnych PZŁ. Najważniejsze z nich
określa „Zbiór zasad etyki, tradycji i zwyczajów łowieckich” uchwalony w
1986 roku.
Etyka łowiecka wskazuje na wartości uniwersalne, odnosząc się do
sytuacji, w których zachowanie myśliwego świadczy o jego kulturze -
dojrzałości do pełnienia roli opiekuna i gospodarza dobrami przyrody, a
także o stopniu posiadania łowieckiej sztuki. Do najważniejszych zagadnień
dotyczących postępowania myśliwego na polowaniu należy etyczny stosunek do
zwierzyny, w tym etyka myśliwskiego strzału, a przy tym właściwe rozpoznanie
zwierzyny, skuteczność strzału, a także poszukiwanie i dochodzenie zwierzyny
postrzelonej (postrzałka).
Do nakazów etycznym należy pozytywne oddziaływanie na
wizerunek łowiectwa w społeczeństwie. Można to osiągnąć poprzez prezentację
nienagannej postawy etycznej oraz poprzez ukazywanie kulturotwórczej roli i
wartości łowiectwa. Tradycje łowieckie to rodzaj misterium odprawianego
przez myśliwych, wyrażające szacunek dla zwierzyny i łowiska. Działalność
myśliwych wzbogacona o elementy tradycji i etyki pozwala osiągnąć pełnię
myśliwskiej satysfakcji i upoważnia do zaszczytnego miana – prawdziwego
myśliwego.
Uprawianie myślistwa jest przywilejem, który nie tylko upoważnia do
ingerowania w świat przyrody, ale również nakłada obowiązek jej
poszanowania. Współczesny myśliwy wkraczając w świat przyrody musi
dysponować wszechstronną wiedzą przyrodniczo-łowiecką i musi również
wiedzieć jak etycznie gospodarować. Myśliwy jest bowiem obdarzony zaufaniem
do gospodarowania darami przyrody, niemniej winien to czynić w sposób
fachowy i humanitarny, kierując się wiedzą, dojrzałością i rozsądkiem,
pamiętając, że w łowisku zwierzyna jest w swoim naturalnym środowisku, a
myśliwy jest w nim gościem.
W realizacji tej specyficznej roli w przyrodzie, jaką jest
łowiectwo, aby być prawdziwym myśliwym, trzeba czegoś więcej niż tylko
przestrzegania przepisów, trzeba jeszcze mieć szacunek dla tradycji i
szczególne poczucie etyki.
Krzysztof J. Szpetkowski
(Polska, Kraków)
Publik: "Etyka Łowiecka" -
podręcznik. Łowiec Polski. Warszawa 2004
Zobacz: Zbiór Zasad
Etyki i Tradycji Łowieckiej
|